Það er okkur Íslendingum að mæta!

Brezkir og hollenzkir ráðuneytismenn vissu betur en svo, að íslenzka ríkið ætti að borga þeim eitt né neitt. Þeir vissu það sömuleiðis, að enginn Árni Mathiesen, þótt fjármálaráðherra væri, né Björgvin G. Sigurðsson, þótt bankamálaráðherra væri, gæti skuldbundið landið til greiðslu 600–1000 milljarða króna – til þess þyrfti a.m.k. samþykki Alþingis skv. 40. og 41. gr. stjórnarskrárinnar (sjá hér: Sigurður Líndal: Icesave og ríkisábyrgð) og þó því aðeins (skv. 77. gr. sömu stjórnarskrár), að gjaldskylda hefði þegar myndazt með einhverri lögbundinni skyldu (sjá HÉR!). Svo var ekki, en það var haldið áfram að þjarma að Íslendingum, til viðbótar við það, sem nógu skelfilegt var, þegar á okkur var skellt viðskiptastríði með beitingu hryðjuverkalaga og með því að fella stærsta banka okkar (Kaupþing) til viðbótar við Landsbankann.

Yfirvöld glúpnuðu í byrjun, skrifuðu þó ekki upp á bindandi samninga, síðan komu önnur enn ábyrgðarlausari yfirvöld sem hafa þráfaldlega reynt að þókknast fallvöltum brezkum og hollenzkum yfirvöldum í þessu máli, en mætt fullri mótstöðu íslenzku þjóðarinnar.

Allur þjösnaháttur Breta og Hollendinga er að engu hafandi. Við hrindum honum af okkur Íslendingar eins og hverri annarri verstu óværu sem hingað hefur borizt utan úr heimi.

Jón Valur Jensson.

JÓHANNA OG STEINGRÍMUR ÆTLUÐU OKKUR ICESAVE NÆSTU 5 ALDIRNAR.

Í fréttinni segir maðurinn að Ísland geti ekki staðið undir því að borga til baka Icesave-skuldina við hollenska ríkið, eins og hann ranglega kallar Icesave. Fyrir það fyrsta hefur Icesave aldrei verið skuld íslenska ríkisins. Og hollenska ríkið lánaði íslenska ríkinu ekkert vegna Icesave. Og athugið að hann er ekki að tala um Icesave í Bretlandi, bara Hollandi.

Það hefði fyrir löngu þurft að hefja opinbera rannsókn á hvað nákvæmlega Jóhönnu- og Steingríms-stjórnin, Icesave-stjórnin, ætlaði okkur að gera til að borga hinar ólögvörðu Icesave-kröfur bresku og hollensku ríkisstjórnanna, sem þau ætluðu að pína yfir okkur án dóms og laga. Ætluðu þau íslenskum skattgreiðendum að eyða næstu 5 öldum bara í að borga Icesave?

RANNSÓKN STRAX.

Elle Ericsson.

Íslendingar „geta ekki borgað Icesave"

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson um Icesave

"En þennan stuðning og annan í Icesave hafa menn ekki nýtt sér. Ég nefni sem dæmi að mjög áhrifamikið fólk í breska Íhaldsflokknum var búið að senda erindi til íslenska viðskiptaráðuneytisins til þess að bjóða fram aðstoð í Icesave-málinu. Þessu erindi var ekki einu sinni svarað."

Þannig mælti Sigmundur Davíð Gunnlaugsson í löngu og athyglisverðu viðtali við Agnesi Bragadóttur í Morgunblaði nýliðins laugardags.

Hann sagði þar einnig:

• „Icesave-deilan leysist ekki, nema menn séu tilbúnir til þess að nýta sér styrkleikana í stöðunni og þiggja þá aðstoð sem býðst. Ef það verður gert, hygg ég að vel sé hægt að leysa þessa deilu farsællega fyrir alla aðila, þannig að íslenskir skattgreiðendur séu ekki að taka á sig einhverjar kröfur, sem engin lagaleg stoð er fyrir.  [Undirstrikun jvj.] 

Varðandi það að "þiggja þá aðstoð sem býðst" nefnir Sigmundur Davíð mjög athyglisverð dæmi frá Norðurlöndunum.

Eftir samskipti og viðræður Sigmundar og félaga hans við þingmenn í núverandi stjórnarmeirihluta í Bretlandi, sérstaklega við þingmenn Frjálslyndra demókrata, auk þingmanna Íhaldsflokksins, telur hann þá "hafa fullkominn skilning á stöðu Íslands og sammála mati okkar og töldu málið bara vera klúður Gordons Browns og Alistairs Darlings."

Sjá nánar í viðtalinu sjálfu, sem er hér: Okkur liggur lífið á. 

JVJ. 

Áminning ESA fær sína áminningu!

Allir lesandi, fróðleiksfúsir, þjóðhollir menn eru hvattir til að kynna sér greinina Áminning ESA sem birtist í Morgunblaðinu í dag og er eftir Lárus L. Blöndal hrl. og Stefán Má Stefánsson, prófessor í Evrópurétti við Háskóla Íslands.

Nú eru sumir jafnvel farnir að tala um álit ESA (eftirlitsstofnunar EFTA) sem "dómsúrskurð". Þetta er fjarri sanni. Í þessari grein lögspekinganna er að finna margvísleg rök fyrir því, að þetta álit (áminning) ESA standist ekki skoðun og samræmist ekki réttum skilningi laga.

Um þetta mál verður nánar fjallað hér á síðunni.

JVJ. 

Vont er þeirra ranglæti ...

... verra er þeirra réttlæti.

Mér komu þessi fleygu orð í hug er ég las þessa frétt. Það kemur svo sem ekki mikið á óvart að ráðherra í ríkisstjórn Hollands, ríkis sem hefur brotið nánast allar skráðar og óskráðar reglur í milliríkjasamskiptum með grófum fautaskap og fjárkúgun í Icesave-deilunni gagnvart íslenska ríkinu, skuli fara með svona fleipur.

Hver meðalgreindur maður sér auðvitað að ráðherrann fer með tómt fleipur. Eflaust er hann fullákafur greyið að sýna sig og fá fólk til að halda að hann sé eitthvað. Hann vill væntanlega festa sig í sessi sem fjármálaráðherra nýtekinn við embætti og má kannski virða það honum til vorkunnar.

Verst að það virðist vera einkennandi fyrir bæði hollenska og breska stjórnmálamenn að þeir telja sig vera stóra karla ef þeir sparka í þá sem geta síður varið sig, s.s. smáþjóðir með lítil sem engin áhrif. Sæjum við þennan ráðherra sýna Þýskalandi svona óvirðingu?

Samkvæmt heimasíðu fjármálaráðherrans er hann viðskiptamenntaður enda augljóslega ekki með hvolpavit á alþjóðlegri lögfræði. Það lítur út fyrir að hvorki þekking né menntun í alþjóðastjórnmálum eða -lögfræði sé skilyrði fyrir því að komast áfram í stjórnmálum í Hollandi líkt og hér heima.

Misvitrir stjórnmálamenn í Hollandi og aðrir sem þetta lesa eru hér með upplýstir um að dómstólaleiðin felur í sér málarekstur fyrir dómstólum, ekki pöntuð álit frá opinberum stofnunum kostuðum af þeim sem álitið varðar.

Theódór Norðkvist.

Dómstólaleiðin í raun farin

Er Steingrímur J. Sigfússon nýjasti útrásarvíkingurinn?

Við hér á Íslandi höfum upplifað það að 20-30 gróðafíklar lögðu efnahag landsins í rúst í spilafíkn sinni á alþjóðlegum fjármálamörkuðum. Þjónar auðvaldsins voru reknir frá völdum með skömm og þeir fengnir til að þrífa upp skítinn sem í orði kveðnu þóttust vera talsmenn hinna vinnandi stétta. Kjörnir til að taka til eftir þá sem voru og eru enn þjónar hinna þiggjandi stétta, arðræningjanna og afætnanna.

Eitt fyrsta verk stjórnmálaflokka alþýðunnar var að senda sínum bestu vinum, að eigin sögn, almenningi í landinu, reikninginn fyrir ólifnaði og óreiðu forréttindastéttanna. Ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur og Steingríms J. Sigfússonar hefur vafið landið í skuldum til að borga út spilafíklana sem keyptu jöklabréfin og endurreisa bankana sem fjárglæpamennirnir rændu innan frá og skildu eftir skuldum vafna. Nú vill hún bæta gráu ofan á svart með því að senda almenningi reikninginn fyrir þjófnaði Landsbankans í Hollandi og Bretlandi í gegnum Icesave-reikningana.

Ef það er eitthvað sem við getum lært af hruninu er það einna helst að óvarlegt er að safna það miklum skuldum að til að hægt verði að borga þær verði allt að fara á allra besta veg í fjármála- og viðskiptaþróun umheimsins. Það er gott að vera bjartsýnn en það verður að gera ráð fyrir áföllum og að eitthvað komi upp á sem setur áætlanir úr skorðum.

Steingrímur J. Sigfússon virðist vera jafn sneyddur þessum eiginleika og spilafíklarnir sem settu landið á hausinn. Hann hefur lagt allt kapp á að veðsetja fjölskyldur landsins, gamalmenni, sjúklinga og börn, til að borga spilaskuldir Landsbankans í Bretlandi og Hollandi. Til að keyra í gegn Icesave-nauðasamninginn voru búnar til platáætlanir í glansumbúðum stígandi súlurita um mikinn hagvöxt sem byggði á vexti í ferðaþjónustu en einnig orkusölu, ekki til mengandi álvera sem er framför, en gagnavera og ýmiss konar iðnaðar sem er ekki eins orkufrekur.

Í frétt á vefsíðu iðnaðarráðuneytisins kemur fram að Steingrímur hafi verið sem fjármálaráðherra farinn að telja aurana í kassann því útlit hefði verið fyrir frábæra ferðamannavertíð í ár. Síðara eldgosið í Eyjafjallajökli sýnir okkur að forsendur Steingríms og ríkisstjórnarinnar voru byggðar á sandi. Eða ætti maður kannski að segja ösku?

Það er hættulegt að fara í skuldasöfnun sem byggir á óskhyggju. Ríkisstjórnin var og er enn tilbúin og bíður þess færis að veðsetja þjóðina fyrir hinni upplognu Icesave-skuldbindingu ríkisins á grunni áætlana í ríkisfjármálum sem eru í besta falli byggðar á óskhyggju og í versta falli falsaðar til að blekkja þjóðina til fylgis við skuldahlekkina.

Er þetta hin nýja útrás? Ríkisrekin skuldasöfnun í jafnvel enn meira mæli en hjá útrásarvíkingunum, sem eru sennilega á leið í fangelsi. Og allt byggt á áætlunum sem virðast vera gerðar af fólki sem er ekki í sambandi við raunveruleikann.

Theódór Norðkvist. Höfundur er stjórnarmaður í Þjóðarheiðri. 

Jarðbráðarstjórnin

Eldstöðin í gjöfulum byggðum Suðurlands rumskaði. Kvikan braust úr iðrum hennar og sundraðist í fínan og hvimleiðan öskusalla til skaða fyrir nærliggjandi byggðir. Kviku kýs ég að nefna jarðbráð en erlent heiti er Magma.

Bændur munu standast þessa raun. Það má líkja þessu við að landvættir hafi minnt á sig. Minnt á það að okkar kynslóð hefur landið að láni og ber ábyrgð á að skila því betra og gjöfulla til Íslendinga framtíðar, fremur en annarra þjóða.

Síðan sýndi almættið sitt blíðasta bros með einstakri veðurblíðu og eldurinn hjaðnaði.

Nú liggur mikið  við að hreinsa upp óþverrann, sem jarðbráðarjarlarnir í Magma og taglhnýtingar þeirra hafa sóðað yfir þjóð vora. Nýjasta er að eignast rétt til helmingshlutar í nýju virkjanafélagi í Skaftafellssýslum. Hafa þeir tryggt sér forkaupsrétt að síðari hlutanum glottandi í leyni ? Verða þetta nokkurs konar Skaftáreldar af manna völdum ? Einnig ágirnast þeir orku í Hrunamannahreppi.

Hverjir stjórna þessu landi ? 
Er það ríkisstjórnin eða Magma ? 
Hverja getur fólkið kosið ? 
Samfylkingin, Sjálfstæðisflokkurinn og fleiri styðja erlenda eign eða yfirráð auðlinda þjóðarinnar. 
VG stendur í orði á móti, en síður á borði, enda glúpnaði Steingrímur fyrir Magma-óhræsinu.. Hann heldur líkast til ekki stólnum nema hlýða Samfylkingarinnar vilja. 
Í Reykjavík rugla einhverjir um að reka flugið frá Reykjavík, en Ólafur F. Magnússon er líklega heiðarlegur. Framsókn er í óvissu. Hverra manna eru Gnarrverjar ? 
Gnarrnum lætur vel að vinna fyrir Jón Ásgeir. Systkynin Heiða Kristín og Snorri Helgabörn Péturssonar unnu að Besta flokks laginu. Heiða er kosningastjórinn. 
Helgi er Samfylkingarframbjóðandi í Garðabæ.  
Sitja einhverjir í aftursætinu og vilja grípa í stýri Orkuveitunnar ?

Hverfandi eiginfé kom frá Magma til kaupanna á HS Orku. Hitt greiddu þeir með yfirtöku lána Reykjanesbæjar og 7 ára kúluláni Orkuveitunnar. Endurfjármögnun lána verður létt með verðmætan samning í hendi. Framhaldið verður hlutafjárauki og sterk staða til framkvæmda.

Eigendur og stjórnendur gjaldþrota Glitnis og endurlífgaðs Íslandsbanka hafa um fjölda ára unnið að innrás bankans í orkulindir. Árni Magnússon stýrir. Söluskrifstofan í New York vinnur einnig að markaðssetningu íslenskra sjávarauðlinda. Glitnisfélagið Geysir Green Energy seldi hlut sinn í HS orku til Magma. Getur verið að einhverjir þessara manna húki undir sænsku skúffunni og bíði þess að opna skúffur sínar í Panama eða Tortóla og kaupa hlutabréf í Magma ? Koma svo með vel þvegið illa fengið fé til uppbyggingar Íslands.

Margir telja þetta ekki skipta höfuðmáli. Aðalatriðið sé að þjóðin fái vel greitt fyrir afnot auðlindanna. Verður það svo ? Einnig vinnu við byggingu virkjananna. Koma ekki verktakar frá Kína ? Viljum við endurreisa landið á þennan hátt? Er ekki eðlilegra að mennirnir skili fénu? Síðan tekur steininn úr þegar þeir selja virkjanirnar með tilheyrandi vinnslusamningum til erlendra auðhringa.

Atburðarásin er hröð og þaulskipulögð. Þegar áfangar eru kynntir sýnist of seint að snúa af braut. Sérstaklega þegar þeir sem eiga að stjórna landinu virðast vera lyddur og landafhendingarmenn.

Jarðfræðingurinn og heimsfræðingurinn Dr. Helgi Pjeturss sá það fyrir á sínum tíma að  illa færi fyrir íslenskri þjóð ef hún sinnti því ekki að  kynna sér nýja þekkingu varðandi innstu rök tilverunnar. Þess má geta að í Hrunamannahreppi og reyndar Hreppunum báðum gerði Helgi uppgötvun, sem markaði tímamót í skilningi á jarðfræði Íslands. Lesa má um Helga á netinu.

Páll Ragnar Steinarsson frá Hlíð í Skeiða- og Gnúpverjahreppi.

Höfundur er félagi í Þjóðarheiðri – samtökum gegn Icesave. Greinin, sem birtist upphaflega í nýlegu 10. tbl. Bændablaðsins, er birt með góðfúslegu leyfi höfundar.

Hvað þýðir nei?

Eftir Daníel Sigurðsson, sem skrifar hér um þjóðaratkvæðagreiðsluna í endurbirtri leifturgrein.

 

 

 "Nei í kosningunum gæti einmitt orðið fyrsta stóra skrefið í þá átt að borga ekki krónu." 

 

ÉG DATT um fyrirsögnina „Kosið um breytingu á lögum“ í Fréttablaðinu 3. [mars]. 

Þrjár fullyrðingar blasa við:  

 

1. Að kosningarnar snúist alls ekki um hvort greiða eigi skuldina.  

2. Að verði svarið nei í kosningunum standi fyrri lögin eftir.  

3. Að semja þurfi upp á nýtt ef svarið verður nei í atkvæðagreiðslunni.  

 

Sjálfur forsætisráðherra hefur endurtekið lýst því yfir að kosningarnar séu markleysa. Skoðum sannleiksgildi fullyrðinganna nánar: 3. fullyrðingin er rétt (sem nánar verður vikið að.) 2. fullyrðingin er út af fyrir sig rétt en þar sem 3. fullyrðingin er líka rétt þá er 2. fullyrðingin marklaus! En hvað um 1. fullyrðinguna?  

 

Hugsum okkur að fjölskyldufaðir komi heim með samning við bílasala um að kaupa breskan Jagúar með þeim fyrirvara að fjölskyldan sem telur 6 manns samþykki. Meirihlutinn hafnar tilboðinu með þeim rökum að fjölskyldan sitji uppi með tvo bíla á afborgunum. Konan segist auk þess hafa fundið skítalykt af samningnum og við blasi að hann geti með tímanum rústað fjárhagsstöðu heimilisins. Ekkert verður af bílakaupum. Augljóst er af þessu að 1. fullyrðingin er ekki aðeins röng heldur kolröng og að nei í kosningunum gæti hrakið málið fyrir dómstóla þannig að hryðjuverka(laga)maðurinn, krataforinginn breski, sem sagt er að berji starfsfólk sitt, sæti á endanum uppi með krógann.

 

Lítum á annað analog-dæmi: Gefum okkur að breskir rasssetumenn sendiráðsins á Íslandi hafi keypt sendiráðsbyggingarnar af íslenskum einkaaðila í góðærinu 2007 og greitt fyrir £ 4 millur. Haustið 2008 ríður jarðskjálfti (12 á Richter) með upptök sín í BNA yfir norðurhvelið. Orsök skjálftans má að mestu rekja til glæfralegra kjarnorkuvopnatilrauna BNA neðanjarðar. Ísland fer ekki varhluta af skjálftanum og sendiráðsbyggingar Breta og Hollendinga hrynja meira og minna og fleiri byggingar. Breska ríkisstjórnin sem við skulum kalla Hryðju til styttingar krefst þess að Íslendingar borgi skaðann, telur húsin illa byggð, eftirlitið lélegt og að óprúttnir íslenskir kaupahéðnar hafi okrað á byggingunum. Ríkisstjórn Íslands leggst meira og minna á sjúkrabeð við þessi válegu tíðindi. Böðullinn Brown notar tækifærið og setur hryðjuverkalög á Íslendinga þannig að orðspor þeirra erlendis er nú flokkað sem sorp. Hryðja ákveður að bæta blýantsnögurunum skaðann og kaupa af þeim rústirnar fyrir £ 4 millur. Böðullinn Brown kippir nú í tvo bakdyraspotta sem merktir eru Brussel og AGS sem svo aftur kippa í bakdyraspotta íslenska utanríkisráðuneytisins. „Ber er hver að baki nema bróður eigi,“ hugsar  utanríkisráðherrann, tekur símann og segir upp viðhaldinu til tveggja ára. Ný (ó)stjórn er mynduð sem við skulum kalla Kratíu til styttingar enda virðist kjörorð stórnarsáttmálans ganga út á að krítisera og kratísera. Óðara fer hún að flaðra upp um kratann Brown eins og illa taminn sveitaseppi. Við þessi fleðuhót gengur krataforinginn á lagið og býður til makindalegra viðræðna. Íslenskum samningamönnum er smalað saman í flýti, þeir eiga það sameiginlegt að vera bláeygir a.m.k. í annarri af tveimur merkingum orðsins. Mánuðir líða en loks dúkka þeir upp með illa þefjandi uppfærðan Versalasamning í skötulíki. Þingheimur tekur fyrir vitin en Kratía harkar af sér að undanskildum tveimur þingmönnum hennar. Eftir miklar skylmingar í þinginu liggur tilboð á borðinu: Hryðju eru boðnar £ 3 millur fyrir rústirnar. Forsetinn samþykkir lög með fyrirvara. Hryðja svarar með gagntilboði upp á £ 3,5 millur sem Kratía samþykkir og nær að berja í gegnum þingið en forsetinn neitar að skrifa undir svo málið fer í þjóðaratkvæði. Þjóðin hafnar tilboðinu með 80% greiddra atkvæða. Skoðanakönnun leiðir í ljós að helmingurinn vill að málið fari fyrir dómstóla. Fullyrðingar þess efnis að kosningarnar snúist alls ekki um hvort greiða eigi skuldina er auðvitað kolröng. Nei, í kosningunum gæti einmitt orðið fyrsta stóra skrefið í þá átt að borga ekki krónu. „Fyrri“ lögin eru marklaus en Kratía gæti þó dustað af þeim rykið ef Hryðju snerist hugur. Glætan að hinn drambsami hryðjuverkamaður muni kyngja svo beiskum bita (og varla eftirmaður hans heldur, en líklegt er að Brown hrökklist frá völdum í vor við lítinn orðstír. Íslendingar eiga ekki að semja við hryðjuverkamenn. Það er ekki kosningin sem er marklaus eins og forsætisráðherra hefur talað um, heldur „fyrri“ lögin. En það er skiljanlegt að forsætisráðherra sé gramur enda mun svíða svolítið undan vendinum ef þjóðin segir nei! 

 

Höfundur er sjálfstætt starfandi véltæknifræðingur. Greinin, áður birt í Mbl. 6. mars 2010, er endurbirt hér með leyfi höfundar, sem er félagi í Þjóðarheiðri, samtökum gegn Icesave.

 

Leiðari Mbl. um ESA-Icesave-málið og viðbrögð stjórnvalda hér

Frábær er leiðari Morgunblaðsins í dag, Lengi versnar vont, og fjallar um Icesave-málið og nýútgefið álit ESA, eftirlitsstofnunar EFTA.

"Evrópudómstóllinn er frægur fyrir að dæma ekki eftir lögum þegar hentar, en fara fremur eftir framsýnu mati dómaranna þar, eins og það er kallað. Sá dómstóll setur því lög um leið og hann dæmir eftir þeim. Sá dómstóll er einnig frægur fyrir, að fáheyrt er, að á Evrópusambandið halli í úrlausnum hans," segir m.a. í greininni, sem kemur miklu víðar við og hikstalaust má hvetja alla til að lesa (hér!).

J.V.J. 

Ísland braut EKKI gegn tilskipun Evrópusambandsins!

ESA, eftirlitsstofnun EFTA (ekki óháð, hlutlaus stofnun), segir að "samkvæmt tilskipuninni" 94/19/EC "hafi Ísland verið skuldbundið til að greiða um 2,1 milljarð punda" til brezkra Icesave-reikningshafa. En þetta er ANDSTÆTT tilskipuninni! Hún kveður skýrt á um, að ríki beri enga ábyrgð á innistæðum í einkabönkum, ef það ríki hefur séð svo um, að þar hafi verið stofnaður sjálfstæður innistæðutryggingasjóður sem bankar og fjármálastofnanir hafi haldið við með iðgjöldum sínum. 

Um rök lögspekinga fyrir því, að þetta eigi fullkomlega við um það ástand og skipulag, sem hér á Íslandi var um að ræða á árunum 2000–2008, og að þess vegna beri okkur ekki að borga Icesave-reikningana, sjá afar góðan neðanmáls-viðauka hér á eftir.* (Hliðstæð krafa hollenzkra stjórnvalda hljóðar upp á 1,34 milljarð evra, "að mati ESA", skv. frétt Mbl.is, en það sama verður í raun að segja um hana og brezku kröfuna – hvorug stenzt skoðun.)  

Þá segir ESA "að Ísland hafi brotið gegn Evróputilskipun um innstæðutryggingar með því að gera greinarmun á innistæðueigendum í íslenskum útibúum bankanna og útibúum þeirra erlendis þegar gripið var til neyðarráðstafana í kjölfar bankahrunsins í október 2008" (Mbl.is), en þessi staðhæfing er löngu afsönnuð af okkar færustu lögfræðingum, þar sem þeir hröktu það, að útgreiðslan til innlendra sparifjáreigenda hafi skuldbundið ríkið til að gera það sama við Icesave-innistæður upp að 20.887€ markinu.**

Vel að merkja er þetta álit ESA ekki dómur.

Málið C-222/02: Eitthvað sem sannar á okkur sök?

Málið "Paul and others" – Case C-222/02 – sem sumir hafa vísað til, er ekki sambærilegt við Icesave-málið. Þessum dómi undirréttar, Bundesgerichtshof, var einfaldlega hnekkt. Evrópudómstóllinn staðfesti með því þá réttarstöðu, sem einnig okkur ber að njóta.

Eða hefur nokkur heyrt nefnt, að Hæstiréttur hafi snúið við úrskurði héraðsdóms? Auðvitað hefur það oft skeð og eftir dóm Hæstaréttar hefur héraðsdómurinn enga merkingu. Þetta skeði einmitt með dóm C-222/02, sem fyrst var felldur í Bundesgerichtshof (þýzkum undirrétti) og síðan fór fyrir fullskipaðan Evrópudómstóllinn (European Court of Justice).***

Evrópudómstóllinn fjallaði eðlilega um undirstöðu-atriði málsins, en ekki bara um hvort almannahagsmunir á sviði innistæðu-trygginga gengu framar einkahagsmunum, sem var efni dómsmálsins. Þannig komst dómurinn að eftirfarandi niðurstöðu varðandi ábyrgð aðildarríkjanna:

• 31. That interpretation of Directive 94/19 is supported by the 24th recital in the preamble thereto, which states that the directive may not result in the Member States' or their competent authorities' being made liable in respect of depositors if they have ensured the compensation or protection of depositors under the conditions prescribed in the directive.

Og síðan varðandi almannaheill-einkahagsmuni, sem er eðlilega samhljóða niðurstöðu dómsins:

• 32. The answer to the first question must therefore be that, if the compensation of depositors prescribed by Directive 94/19 is ensured, Article 3(2) to (5) thereof cannot be interpreted as precluding a national rule to the effect that the functions of the national authority responsible for supervising credit institutions are to be fulfilled only in the public interest, which under national law precludes individuals from claiming compensation for damage resulting from defective supervision on the part of that authority.

Dómurinn staðfestir þannig Tilskipun 94/19/EB og allar aðrar yfirlýsingar frá Evrópusambandinu, um að ekki má gera ríki Evrópska efnahagssvæðisins ábyrg fyrir greiðslum úr innistæðu-trygginga-kerfunum. Skylda ríkjanna er hins vegar fólgin í að koma trygginga-kerfunum á legg, í samræmi við Tilskipun 94/19/EB. Þetta var gert hérlendis og það hefur enginn ábyrgur aðili dregið í efa.

Það er áhugavert rannsóknarefni, hvers vegna sumir einstaklingar leggja sig í líma við að rangtúlka augljósar reglur Evrópuréttar. Þessar reglur styðjast við traustar forsendur, sem varða samkeppnisreglur Evrópusambandsins, tryggingafræðilegar staðreyndir og stjórnarskrárbundin fyrirmæli. Samt hamast þessir kjánar við að réttlæta beitingu hryðjuverkalaga gegn Íslendskum hagsmunum og efnahags-hernaði Breta og Hollendinga gegn Íslendskri þjóð.

• Íslensk stjórnvöld hafa tvo mánuði til að bregðast við athugasemdum ESA. Fallist ESA ekki á sjónarmið íslenskra stjórnvalda má gera ráð fyrir að stofnunin sendi frá sér rökstutt álit, en það getur verið undanfari málsmeðferðar fyrir EFTA-dómstólnum. (Mbl.is.)

Þessu þarf vitaskuld að verjast með okkar beztu lagarökum.

En meginniðurstaða þessarar samantektar er: Ísland braut EKKI gegn tilskipun Evrópubandalagsins. Þvert á móti er sú tilskipun (auk ákvæða í stjórnarskrá lýðveldisins) meðal helzta varnarraka okkar í þessu óvelkomna Icesave-máli.

Loftur Þorsteinsson og Jón Valur Jensson.

* Neðanmálsgreina-viðauki:

Í greininni ýtarlegu, Lagarök um Icesave (Mbl. 14. jan. 2010), eftir þrjá lögspekinga, þ.e. Sigurð Líndal (einn okkar alvirtustu lögfræðiprófessora), Stefán Má Stefánsson, prófessor í Evrópurétti og höfund margra bóka þar um, auk hins bráðskýra Lárusar L. Blöndal hrl. (sem stjórnvöld völdu sjálf í síðustu Icesave-viðræðunefndina sem farið hefur til Lundúna á þessu ári) byrjuðu á því að tíunda fyrst niðurstöður Stefáns og Lárusar í fyrri greinum (níu talsins) um málið:

"Niðurstaða okkar var sú að íslenska ríkið bæri ekki ábyrgð á innistæðum í útibúum íslenskra banka erlendis við hugsanlegt gjaldþrot íslensku bankanna heldur aðeins viðkomandi tryggingarkerfi sem hér á landi er Tryggingasjóður innistæðueigenda og fjárfesta. Sjóðurinn er sjálfseignarstofnun lögum samkvæmt. Jafnframt bentum við á að umrædd tryggingarkerfi væri í fullu samræmi við ákvæði tilskipunar 94/19/EB um innlánatryggingakerfi. Þessar niðurstöður voru einkum byggðar á eftirfarandi:

1. Hlutverk tryggingakerfanna samkvæmt tilskipuninni væri ekki að takast á við allsherjar bankahrun eins og gerst hefði hér á landi. Ef svo hefði verið hefði þurft að greiða gífurlegar fjárhæðir inn í Tryggingasjóðinn, t.d. á árinu 2008, sem næmi mörgum tugum prósenta af heildarinnlánum það ár. [...]
2. Bent var á að ákveðnar reglur væru um inngreiðslur í sjóðinn samkvæmt lögum nr. 98/1999 um innistæðutryggingar og tryggingakerfi fyrir fjárfesta. Heildareign innistæðudeildar sjóðsins skyldi nema að lágmarki 1% af meðaltali tryggðra innstæðna í viðskiptabönkum og sparisjóðum á næstliðnu ári. Engin ákvæði væru um það í viðkomandi tilskipunum hvernig fjármagna ætti sjóðinn nema það að fjármálafyrirtækin sjálf eiga að sjá um fjármögnunina. [...]
3. Þá var bent á að væru reglur tilskipunarinnar túlkaðar með þeim hætti að greiða ætti framangreindar fjárhæðir að fullu til innstæðueigenda hvernig sem á stæði gæti það bakað smáum ríkjum gífurlegar fjárhagslegar skuldbindingar sem settu fullveldisrétt þeirra í hættu. Smáríki væru mun útsettari fyrir þessari hættu en stærri ríkin því að bankastofnanir þeirra ættu í útrás mun auðveldara með að ná óhóflegu hlutfalli af tekjum viðkomandi þjóðarbús heldur en í stærri ríkum. Slíkur mismunur milli minni og stærri ríkja varðandi áhættu í útrás gæti hvorki verið tilgangur tilskipunarinnar né leitt af henni.
4. Loks þótti athyglisvert að hvergi væri í tilskipuninni kveðið á um sérstaka ábyrgð aðildarríkjanna á skuldbindingum Tryggingarsjóðsins, t.d. í tengslum við þær 20.000 ECU sem þar eru nefndar í 7. gr. hennar. Reyndar væri þvert á móti sagt í aðfararorðum tilskipunarinnar að aðildarríki beri ekki ábyrgð á gagnvart innistæðueigendum ef það hefur komið á fót innlánatryggingarkerfi í samræmi við tilskipunina.

Þessar röksemdir leiða samanlagt til þess að íslenska ríkið beri enga ábyrgð á innistæðum útibúa innlendra banka við gjaldþrot þeirra. Ábyrgð ríkissjóðs verður því ekki á því byggð að ákvæði umræddrar tilskipunar hafi verið brotin. Ábyrgð ríkisins í tengslum við fyrrgreinda tilskipun felst einungis í því að innleiða reglur um hana og að sjá að öðru leyti um að staðið sé við skuldbindingar samkvæmt tilskipuninni. Hafi vanhöld orðið á því getur ríkið orðið skaðabótaskylt ef reglunum um bótaábyrgð er að öðru leyti fullnægt. Ábyrgð ríkisins nær hins vegar ekki lengra en þetta." (Hér lýkur tilvitnun í grein lögfræðinganna þriggja. Feitletrun hér var mín, jvj.)

• Innskot JVJ:  Þessi setning í áliti ESA: "Finally, the Authority considers that the Fund forms part of the Icelandic State within the meaning of the EEA Agreement although it is, in Icelandic law, constituted as a private foundation, cf. Article 2 of Act No. 98/1999," er jafn-öfugsnúin og heildarniðurstaða álits ESA í þessu máli. Dírektív (eða tilskipun) Evrópubandalagsins 1994/19/EC, sem hér var leitt í lög í árslok 1999, tiltekur, að ríki geti ekki verið gert skuldbundið um innistæðu-tryggingar, ef stofnaður hefur verið tryggingasjóður. Til þess sjóðs mátti ríkið EKKI leggja fé skv. þeirri tilskipun. Hann ER sjálfseignarstofnun og má þó, vegna tekjulinda sinna, kallast "á framfæri" bankanna, en ekki ríkisins!

Þetta úr grein þremenninganna er ennfremur gott til umhugsunar:

• "Þá er einnig rétt að rifja upp að haustið 2008 ákváðu Írar að bæta á næstu tveimur árum ríkisábyrgð við þá ábyrgð sem Tryggingarsjóður innlána, sambærilegur þeim sem við höfum hér á landi, veitti innlánaeigendum. Þessi ákvörðun náði þó einungis til sex tilgreindra írskra banka. Við þessar fréttir kom fram sú afstaða Breta og fleiri aðildarríkja ESB að Írum væri þetta óheimilt þar sem þetta fæli í sér ríkisaðstoð sem skekkti samkeppnisstöðu banka á Evrópusambandssvæðinu. Ætti þetta bæði við almennt við um samkeppnisstöðu banka í Evrópu en einnig alveg sérstaklega á Írlandi þar sem ekki fengu allir bankar þessa ríkisábyrgð. Er þetta mál nú til skoðunar hjá ESB. Reyndar hafa ríki sem harðlega gagnrýndu þessa ákvörðun Íra síðan tekið upp ríkisábyrgð að hlut eða öllu leyti á innlánum í tengslum við hrunið. Má um þetta m.a. vísa til Bloomberg-fréttaveitunnar sem flutti af þessu fréttir t.d. þann 1. október 2008 og Independent-fréttaveitunnar sem fjallaði um þetta degi seinna og Guardian þann 5. október 2008. Sýnir þetta að afstaða stærstu aðildarríkjanna í ESB virðist í lok september 2008 hafa verið sú að ekki væri heimilt að tryggja innlán með ríkisábyrgð þar sem það hefði áhrif á samkeppnisstöðu á fjármálamarkaði."

** Sjá kaflann ýtarlega: 'Um mismunun á grundvelli þjóðernis', í fyrrnefndri grein lögfræðinganna þriggja: Lagarök um Icesave (Mbl. 14. jan. 2010), sjá einnig eldri grein, sérstaka, eftir próf. Stefán Má Stefánsson og Lárus L. Blöndal: Mismunun og Icesave, í Mbl. 6. júlí 2009.

 

*** Vefslóð: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:62002J0222:EN:HTML

Þarna eru báðir dómarnir, undirréttar Bundesgerichtshof og Evrópudómstóllsins (European Court of Justice). Bundesgerichtshof felldi sinn úrskurð 16. maí 2002 og Evrópudómstóllinn 12. október 2004. Málsgreinarnar, sem vísað var til (31 og 32), er þarna að finna. 

Ísland braut gegn tilskipun